Tèks Masorèt
Tulisan Masorèt inggih punika tèks Ibrani ingkang gadhah parikuwasa (Ind: otoritas) ing Kitab Yahudi ingkang dipunakèni kanthi umum dados gagrag parijawat ing Tanakh.[1][2][3] Teks Masoret nganggè basa Ibrani lan namung angginaaken aksara wyanjana.[3][4][5] Tembung ing teks punika saged kawaos kaliyan anambahkèn sandhangan Ibrani utawa aksara swara ing jarwaksara Latin.[1] Aksara swaraning tembung ing salèbeting tulisan Masoret botèn cèdhak amargi botèn kasèrat.[1] Aksara swara ingkang boten cetha punika saged damel ambiguitas ing wanci maosipun.[1] Cara kanggé ngindari kaklinton ing wanci maos tulisan punika kalihan nambahaken sandhangan.[1] Dados, aksara swara ingkang dipunginakaken ing seratan punika wiwitipun saking aksara wyanjananing tembung punika piyambak.[4]
Seratan Masoret limrahipun dipunnyatakaken ing tandha (MT, 𝕸, or ).[4] MT punika ateges Masoretic Text. Naskah punika dipunrampungake déning para rabi sawatawis abad kapisan Masehi.[4] punika dados babaku ing agama Yahudi Kulonan sawatawis abad kaping 10 Masehi, lan salajengipun ugi ing pakiwatengenan pariklumpuk Yahudi salimrahipun.[4]
Wiwitan lan Pinyebaripun
Talmud punika cikal bakal seratan Masoret.[6][7][8] Kitab Talmud dados salah satunggaling babaku ing pinyerating Alkitab Ibrani.[6][7][8] Seratan punika lajeng dipunopeni ing salebeting pasembahyangan ing Yerusalem.[6][7][8] Kitab Talmud piyambak gadhah gegayutan kalihan tigang gulungan Toret..[6][7][8] Tigang kitab punika dipuntemokaken ing salebete lan gadhah bèntenipun piyambak-piyambak.[6][7][8] Bèntenipun punika dipunpecahake nglampahi kaunggulan piyambak-piyambak gulungan.[6][7][8]
Jaman Padaleman Suci Kapindho
Gulungan-gulungan Sagara Pejah ingkang dipuntemokaken ing sawatawis taun 150 SM-75 M di sakiwa-tengené Qumran.[6][7][8] Boten wonten seratan ing salebeting jaman punika ingkang gadhah katunggalwarnan ingkang sami amargi punika énggal ingkang dipuntekanake pinten-pinten abad salajengipun.[6][7][8] Gulungan-gulungan pukika ugi nunjukkan pinten-pinten parijinis alit ing salebeting tataserat manawi saé punika ing salebeting Seratan Masoret, lan ingkang sanèsipun.[6][7][8] Sapunika kalihan gamblang katingal saking boten wontene benaktulis (Ind: koreksi) lan alternatif parijinis ingkang nggambaraken kaluwaran kanggé milih ingkang jumbuh kaliyan kakarepan piyambak-piyambak lan kawicaksanan ing antawisipun seratan ingkang bènten-bènten.[6][7][8]
Jaman Para Rabbi Yahudi
Kaum Parisi maringi kawigatosan ingkang anjlentreh (Ind: detail) ing tembung lan piwaca dados dhasar argumen kalihan seratan.[6][7] Kawigatosan punika njangkah pucukipun kanthi tuladhanipun Rabbi Akiya antawis taun 135 M.[6][7] Idhep seratan sampurna dipunsucekaken ing salebeting dhasaripun ingkang aksara wyanjana, nyebar kanthi cepet nglampahi pariklumpuk Yahudi.[6][7] Pariklumpuk punika nyatakaken nglampahi ukara-ukara ingkang andhekeng ing salebeting Halakha, Aggada, dan papikiring Yahudi.[6][7] Kajaba iku, wonten ugi kritig ingkang kuwat kalihan pernyataan ing Jaman Tengahan.[9] Pernyataan punika dados sebuah penyimpangan ing salebeting layang ingkang badhé andamel Toret dados boten valid.[9] Teks Ibrani gadhah bèntenipun ingkang cetha kaliyan teks Masoret ing jaman sapunika.[9] sanèsipun ugi, wonten bèntenipun kaliyan gagrag Gemara lan Midras Halakha ingkang adhedhasar gagrag cara pocapipun.[9] Gagrag punika boten kacithakwetu malih ing seratan Masoret jaman punika.[9]
Cathetan suku
Rujukan
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Mary Gladstone.1980.The Illustrated Bible Dictionary.England.Inter-Varsity Press.1537.
- ↑ Ed. Allen C. Myer.1987.The Eerdmans Bible Dictionary.Grad Rapids, Michigan. Wm. B. Eerdmans Publishing.699.
- ↑ 3,0 3,1 Paul J. Achtemeier.1985.Harper's Bible Dictionary.USA.Harper & Row Publisher.612.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 W. R. F. Browning.Kamus ALkitab. terj. Lim Kim Yang lan Bambang Subandrijo.Jakarta.Gunung Mulia.257.
- ↑ J. D. Douglas.1962.The New Bible Dictionary.England.Inter-Varsity Press.1255-1256.
- ↑ 6,00 6,01 6,02 6,03 6,04 6,05 6,06 6,07 6,08 6,09 6,10 6,11 6,12 6,13 Jewish Encyclopedia: Masorah.
- ↑ 7,00 7,01 7,02 7,03 7,04 7,05 7,06 7,07 7,08 7,09 7,10 7,11 7,12 7,13 Dr. Christian David Ginsburg's 1880 edition of the Massorah (PDF).
- ↑ 8,00 8,01 8,02 8,03 8,04 8,05 8,06 8,07 8,08 8,09 TextNahum M. Sarna and S. David Sperling (2006),, in Bible, Encyclopaedia Judaica 2nd ed.; via Jewish Virtual Library
- ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 Sir Godfrey Driver.1970.Introduction to the Old Testament of the New English Bible.